Doom Metal

Doom metal, karamsar ve hüzünlü duygu uyandırmayı amaçlayan, yavaş tempolu heavy metal türü. 1980’lerde ortaya çıkan türün en belirgin özelliği, aynı yıllarda ortaya çıkan speed metaldeki aşırı hıza tepki olarak doğan yavaşlığıdır. Türdeki genel tempo 60-90 bmp'dir. Karanlık, hüzünlü bir hava yaratmayı amaçlar ve karamsar temalıdır.

“Doom Metal...Kötü kader, yazgı” anlamına gelen iç karartan metal. Acelesi olmayan, uyuşmuş, durgun, sıkkın metal. Thrash Metal “hız”a odaklanırken, Doom Metal için tek bir kelime söylenebilir: “yavaşlık”. Oldukça ağır gitar riffleri ve melodik vokal bu metal türünü etkileyen öğelerdir. Black Sabbath, yeryüzünün en ve ilk baba metal grubu, ilk dönemlerinde ağır ve yavaş rifflere odaklanmıştır. O yüzden Black Sabbath, ilk Doom Metal grubu olarak gösterilebilir. Doom Metal’in önemli bir alt kolu olan “DoomDeath” ise Doom’un yavaşlığını Death Metal vokaliyle birleştirir. Bu türün mucitleri ve krallarıysa (Doom’un üç babası olarak bilinen) üç İngiliz Doom grubudur: Paradise Lost, My Dying Bride ve Anathema. Sırf bu üç gruba bakarak bile Doom’un metal müzikte nasıl bir yere sahip olduğunu görmek hayli mümkündür.

Black Sabbath’ın ilk günlerinden günümüzün modern Doom’ metaline...
Alt ve melez türleri
Black doom
Drone doom
Death/doom
Funeral doom
Gothic doom
Klasik doom metal
Sludge metal
Stoner metal

70’lerin ilk Doom grupları
Doom Metal-d2-jpg
Temelleri – 1970’lerin başı

Çoğu insan, Black Sabbath'’ın tüm Heavy Metal ve alt gruplarını en çok etkileyen grup olduğuna katılır. Doom Metal grupları da bunun içindedir. İlk albümleri “Black Sabbath”, “Paranoid”, “Master of Reality”, “Vol.4”, “Sabbath Bloody Sabbath” ve “Sabotage” şüphesiz ki birer başyapıttır. Ve bu albümler olmasa da belki şu anda Doom Metal de (hatta genel anlamıyla metal) olmayabilirdi.

Black Sabbath'’ın çağdaşlarından çok ayrı bir müzik yaptığı ve metali bugünlere kadar getirdiği açık. Ama onlardan da önce, 60’ların sonları ve 70’lerin başlarında bazı Doom-Metal prototipleri bulmak ta mümkün. Bunlar tabiki gerçek anlamıyla Doom değildi, ama sonradan Doom Metal’i şekillendirecek sayısız riffler barındırıyorlardı. Bu tip şarkılardan biri de Iron Butterfly’ın “Inna Gadda Da Vida”sıydı.

Black Sabbath'’la aynı dönemde bulunan gruplardan biri, Pentagram ilk Doom grupları arasında sayılır. Pentagram’ın ikizi olarak gösterilen diğer bir grup Bodemon da “erken Doom Metal” için ilk ve en iyilerden biridir. Bu gruplar doğal olarak Black Sabbath’ın bir hayli etkisindeydi ama onlar daha çok müziğin “durağan ve kasvetli” kısmına odaklanmışlardı. Böylelikle de dünyanın ilk Doom Metal kayıtlarını oluşturmuşlardı.

Doom Metal-d3-jpg Doom Metal-d4-jpg

80’ler...

1980’ler gerçek anlamda ilk Doom Metal hareketlerini barındırır. Bu dönemler Def Leppard, Warrant ve Bon Jovi gibi grupların öne çıktığı ve “Heavy Metal” ustaları olduğu, bunların yanında Thrash, Speed ve Death Metal’'in de metal camiasını kasıp kavurduğu yıllardır.

Bu dönemlerde basın, deri ceket giyen ve saçını uzatan herkese pis ve aşağılayıcı bir tavırla “Heavy metalci” damgasını yapıştırıveriyordu. Ama bu yıllarda “Doom-Metal’in kralını yapan” ama basının tavrı yüzünden hep gölgede kalan pek çok ta kıyıda köşede kalmış grup vardı. 80’ler ayrıca bir diğer yarı-hızlı metal türü olan N.W.B.H.M, açmak gerekirse “Yeni Dalga İngiliz Heavy Metal”in de son demlerini yaşadığı yıllardı. Kısacası Speed ve Thrash Metal’in alıp başını yürüdüğü bu yıllarda, Doom Metal hep gölgede kaldı, dışlandı. Ama bu yıllar aynı zamanda Doom Metal’in kendini gizli gizli de olsa çok iyi geliştirdiği yıllardı.

80’lerin Doom’u en çok geliştiren gruplarından birisi Trouble’'dı. Aslen Chicago’lu olan bu grup 1979’da kurulmuş ama 1984’de adını duyurmayı başarabilmişti. Trouble, Heavy metalin yavaş çekimine benzeyen ve Black Sabbath’dan hayli öğe barındıran bir müziğe sahipti. Ama grup aşırı dinci (Hristiyan) olduğu ve bunu da sözlerine yansıttığı için sonraları White Metal (namı diğer: Christian Metal) olarak anılmaya başlandı.

Bir başka Doom grubu Saint Vitus ise belki de (Candlemass ile birlikte) Doom Metal’e en büyük etkiyi bırakan gruptur. İlk çalışmaları Black Flag’i (hardcore grubu) andırsa da, sonraları yarı-Doom bir müziğe sahip olmuşlardır. Grubun lideri Wino ise şu anda dahi Doom Metal’in en efsane adamlarından biri olarak gösterilir. Hem ilk grubu The Obsessed, hem de sonraları Saint Vitus’ta Doom Metal’e katkısı çok büyük olmuştur.

1986 senesinde İsveç’li grup Candlemass; “Epicus Doomicus Metallicus” albümünü çıkardı ve bu albüm erken dönem Doom Metal için bir başyapıt sayıldı. Bu albüm Black Sabbath’ın (ve Ozzy’nin) eski tarzına sahip olsa da modern etkilere de sahipti. Candlemass’in en iyi yıllarıysa temiz, derin ve çok özel bir vokale sahip olan vokalist Messiah Marcolin’li dönemi oldu. “Doom Metal nedir?” diye merak eden yeni heveslilerin As It Is, As It Was: The Best Of Candlemass” (1994) albümünü dinlemeleri bu bakımdan hayli faydalı olacaktır..

80’lerin sonlarına damgasını vuran bir diğer Doom grubuysa Cathedral'’dir. Grubun lideri Lee Dorrian, 1989 yılında Napalm Death’den ayrıldığında kimse ondan böylesi bir "u" dönüşü beklemiyordu. (Çünkü Napalm Death bir Grindcore grubudur, yani Doom’a belki de en uzak metal türüdür.) Napalm Death’in ultra hızlı müziğine zıt bir biçimde Cathedral’in ilk albümü ultra yavaş oldu. Ama grup, seneler geçtikçe Doom Metal’den yavaş yavaş sıyrılıp 70’lerin rock müziğine heves sardı..

ve 90’lar...

90’ların başlarında Doom Metal bazı değişikliklere uğradı. Death Metal’in meşaleyi ele almasıyla Doom Metal de rahat bir nefes aldı ve adeta tekrar dirildi. Böylece bu yıllarda pek çok Doom-Death yapan grup kuruldu. Ve yazının girişinde de belirtildiği gibi bu gruplar arasında aynı müzik şirketine (Peaceville) ve aynı ülkeye (İngiltere) sahip üç grup döneme damgasını vurdu. Şa anki Doom-Death türünü yarattı.

1990 senesinde ilk atağı Paradise Lost yaptı, kendi adlarını taşıyan ilk albümlerini çıkardı. İlk albümlerinde Death Metal daha ağır bassa da ikinci albümleri “Gothic” (1991) ile neredeyse modern Doom’u tek başlarına yeniden oluşturdular. Aynı sene My Dying Bride ise “Symphonaire Infernus Et Spera Empyrium” isimli ilk resmi albümünü çıkarmıştı. İkinci albümleri “Turn Loose the Swans” (1993) ile de Doom Metal’in en iyileri ve özellikle 90 sonrası Doom Metal’in geliştiriceleri arasına girmeyi başardılar. Albümleriyle tüm dünyaya Doom Metal’i tekrar tanıttılar. Aynı misyona sahip bir diğer grupsa Liverpool’lu Anathema’ydı. (Sonraları gruptan ayrılıp “The Blood Divine”ı kuran) Darren White’ın vokaliyle Anathema, sadece Doom değil, genel anlamda metal seven tüm 90 sonrası gençliğinin en sevdiği gruplardan biri oldu. Sıkılgan, kasvetli ve hüzün dolu müziğiyle döneme damgasını vurdu.

Ayrıca bu yıllarda Doom’un bir diğer önemli temsilci de Earth grubuydu. (Yanlış anlaşılmasın, Black Sabbath değil) Sabbath’dan en çok etkilenen gruplardan biri olan Earth, Doom’un üzerinde öyle etkili oldu ki yaptıkları müziğe “Drone-Doom” adı verildi. Bu müzik, Doom’un daha aşırısıydı.

90’ların ortalarında metal müziğin “deneysel” bir çabaya girişimi Doom Metal’i de etkiledi. The 3rd and the Mortal gibi gruplar Doom’a daha atmosferik bir tarz kattılar ve tüm albümleri boyunca (belki de ilk kez) bir bayan vokal kullandılar. Bu deneysel girişimler şu anda var olan pek çok Doom Metal türünün ortaya çıkmasına sebep oldu; Esoteric, Evoken, Skepticism gruplarının yavaş ve “duygusuz” müziğinden, Theatre of Tragedy ve benzer grupların Gothic-Doom Metal türü melez karışımlarına kadar.

Doom Metal’i vuran bu deneyselcilik sayesinde türler arasındaki sınırlar ortadan kalktı ve doğrusunu söylemek gerekirse Doom-Metal önüne gelen her türle çiftleştirilip orijinalliğini yitirdi. Doom Metal’in dev grupları dahi kendi yarattıkları bu türden uzaklaştı. Ama unutmayalım ki tüm bu yeni tarzların yanında halen 80’lerin klasik Doom Metal’ini yapan pek çok grupta mevcut...

Müzikal özellikleri

Türün temel öğeleri, diğer metal türlerinde olduğu gibi erkek vokal, elektro gitar, bas gitar ve bateridir. Keman, klavye, bayan vokal kullanan gruplar da vardır. Gitarlar, standart mi akordundan daha aşağı çekilerek olarak akort edilir. Gitar sesleri çok öndedir. Türün en belirgin özelliği yavaş temposudur. Gitar ve davullar oldukça yavaş bir tempoda çalınsa da bazı gruplar, şarkılarında hızlı bölümler de bulundurur. Genellikle growling vokallerin kullanıldığı death/doom ve funeral doom dışında temiz vokaller kullanılır. Tür hüzünlü ve karamsar bir müzik üzerine yoğunlaşır. Şarkı sözlerinde yalnızlık, ölüm, hoşnutsuzluk, umutsuzluk, ızdırap, yaşamın anlamsızlığı gibi konular işlenir.
Doom metal
Müzikal kökeni: Heavy metal
Kültürel kökeni: ABD ve Kuzey Avrupa'da 1980'lerin ortaları
Genelde kullanılan enstrümanlar: Erkek vokal - Gitar - Bas - Bateri - Klavye
Popülerliği: Kuzey Avrupa ve ABD'deki küçük dinleyici kitleleri dışında popüler değil
Karışım türleri
Sludge doom, Death/Doom, Black/Doom, Drone doom
Bölgesel sahneler
ABD, Finlandiya, İsveç
Yanlış bilinenler
Doom metal, yanlış bir şekilde, popüler bir tür olarak bilinir ve birçok popüler müzik grubununun müziği doom metal olarak tanımlanır. Doom metal, en eski heavy metal türü olmasına rağmen hiçbir zaman diğer heavy metal türleri kadar popüler olamamıştır. Hüzünlü müzik yapan her metal/rock grubunun türü yaygın olarak doom metal olarak adlandırılır ki bu yanlıştır. Doom metal olarak adlandırılabilmesi için müziğin, doom metalin üstte belirtilen diğer müzik karakteristiklerini de taşıması gerekir. Geniş dinleyici kitlelerine sahip Anathema , Katatonia ve Paradise Lost bu yanlış kanıya en tipik üç örnektir. Üç grup da kariyerlerine doom metal yaparak başlamasına rağmen, geniş kitleler tarafından dinlenen yeni dönemlerindeki müziklerinin doom metal ile “hüzünlü olmaları” dışında herhangi bir ortak yanı yoktur.
Gothic metal grupları bazen doom metal dahilinde değerlendirilir ki “gothic doom” başlığında açıklandığı gibi bunlar ayrı türlerdir.
Gothic doom dışındaki doom metal gruplarının hemen hemen hiçbiri müziklerinde flüt veya keman kullanmaz.